Rumunjski kontekst

Politike koje se odnose na AAK u Rumunjskoj općenito su predstavljene u nekoliko zakonodavnih dokumenata: Zakon br. 448/2006 (s naknadnim izmjenama i dopunama) o zaštiti i promicanju prava osoba s invaliditetom; Konvencija od 26. rujna 2007. o pravima osoba s invaliditetom, Zakon br. 27/2020 o rumunjskom znakovnom jeziku i Nacionalna strategija o socijalnom uključivanju osoba s invaliditetom 2014.-2020.

1. ZAKON br. 448/2006 predviđa transkripciju ili prijevod informacija i kulturnih materijala u sustave pristupa informacijama specifičnim za osobe u određenim kategorijama invaliditeta: Brailleova abeceda, audio zapisi, vizualno pisanje s uvećanim slovima, jezik mimike, piktogrami;
2. Članak 2. Konvencije o pravima osoba s invaliditetom definira “komunikaciju” na sljedeći način: “Komunikacija” uključuje jezike, prikaz teksta, Brailleovo pismo, taktilnu komunikaciju, velika tiskana slova, pristupačne multimedije, kao i pisani, zvučni, jednostavni jezik, ljudski čitač, augmentativne i alternativne načine, sredstva i formati komunikacije, uključujući dostupnu informacijsku i komunikacijsku tehnologiju;

Članak 24., točka 3. navodi da će države stranke osigurati da osobe s invaliditetom imaju priliku razviti vještine koje olakšavaju njihovo puno i ravnopravno sudjelovanje u obrazovanju i u zajednici. U tu svrhu, države stranke će poduzeti odgovarajuće mjere, uključujući:

1. Olakšavanje učenja Brailleovog pisma, alternativnog pisma, augmentativnih i alternativnih načina, sredstava i formata komunikacije, vještina orijentacije i mobilnosti, omogućavanje vršnjačke podrške i mentorstva;
2. Olakšavanje učenja znakovnog jezika i promicanje jezičnog identiteta zajednice gluhih;
3. Osiguravanje da se obrazovanje osoba, a posebno djece, koja su slijepa, gluha ili gluhoslijepa, izvodi na najprikladnijim jezicima i načinima i sredstvima komunikacije za pojedinca, te u okruženjima koja maksimiziraju akademski i društveni razvoj

Glavni ciljevi sadržani su u Nacionalnoj strategiji o socijalnom uključivanju osoba s invaliditetom:

• dostupnost redovnog obrazovanja na svim razinama kroz: prilagodbu fizički izgrađenog okoliša i prometa; prilagođavanje nastavnih resursa i metoda (npr. znakovni jezik, fleksibilni školski kurikulum, pomagala za poučavanje/učenje – Braille, uvećani ili pojednostavljeni tekstovi, web stranice itd. elektroničke pomoćne tehnologije; pružanje individualiziranih usluga podrške za uključivo obrazovanje i samostalan život;
• olakšavanje učenja alternativnih pisanih i verbalnih komunikacijskih sustava, sredstava i oblika orijentacije i vještina mobilnosti od strane djece i mladih s invaliditetom, gdje je to prikladno, te olakšavanje podrške i usmjeravanja među osobama s istim problemima;

Primjenu AAK u rumunjskim školama provode učitelji koji rade s djecom s posebnim obrazovnim potrebama, ovisno o djetetovim potrebama te znanju i stručnosti učitelja. Trenutno na sveučilišnoj razini postoje specijalizirani kolegiji (npr. kolegiji “Alternativni i prošireni komunikacijski sustavi”, ”IT, komunikacijske i pristupne tehnologije” , ”Znakovni jezik” koji se nude studentima na Odsjeku za specijalnu pedagogiju na Sveučilištu Babeș-Bolyai) za početnu obuku nastavnika. Međutim, osposobljavanje nastavnika za korištenje određenih AAK sustava ovisi o strategiji i resursima koje ima svaka obrazovna ustanova.

Glavni problem je primjena AAK za djecu integriranu u redovno obrazovanje te ograničeni materijalni resursi.

Parlamentul României, (2006)” LEGE nr. 448 din 6 decembrie 2006 (**republicată**)privind protecția și promovarea drepturilor persoanelor cu handicap*)” https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/210804

Guvernul României, (2007), HOTĂRÂRE nr. 268 din 14 martie 2007 pentru aprobarea Normelor metodologice de aplicare a prevederilor Legii nr. 448/2006 privind protecţia şi promovarea drepturilor persoanelor cu handicap EMITENT GUVERNUL Publicat în MONITORUL OFICIAL nr. 233 din 4 aprilie 2007 https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/80918

Monitorul Oficial, (2010) ”CONVENŢIE din 26 septembrie 2007privind drepturile persoanelor cu dizabilităţi” EMITENT ACT INTERNAŢIONAL Publicat în MONITORUL OFICIAL nr. 792 din 26 noiembrie 2010 https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/123948

Ministerul Muncii, Familiei, Protecției Sociale şi Persoanelor Vârstnice ( 2014) ”Strategia Națională Privind Incluziunea Socială A Persoanelor Cu Dizabiltăţi 2014-2020” https://www.mmuncii.ro/j33/images/Documente/protectie_sociala/DPPD/2014-01-31_Strategie_DPPD-2014-2020.pdf