Kontekst rumuński

Polityka związana z AAC w Rumunii jest ogólnie przedstawiona w kilku dokumentach ustawodawczych: ustawa nr 448/2006 (z późniejszymi zmianami) o ochronie i promowaniu praw osób niepełnosprawnych; Konwencja z dnia 26 września 2007 r. o prawach osób niepełnosprawnych, ustawa nr 27/2020 o rumuńskim języku migowym oraz krajowa strategia na rzecz włączenia społecznego osób niepełnosprawnych na lata 2014–2020.

1. USTAWA nr 448/2006 przewidujetranskrypcję lub tłumaczenie materiałów informacyjnych i kulturowych na systemy dostępu do informacji specyficzne dla osób z określonymi kategoriami niepełnosprawności: alfabet Braille’a, nagrania dźwiękowe, pismo wizualne z powiększonymi literami, język gestów mimów, piktogramy;
2. W art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych zdefiniowano „komunikację” w następujący sposób: „Komunikacja” obejmuje języki, wyświetlacze tekstowe, alfabet Braille’a, komunikację dotykową, duży druk, dostępne multimedia, a także tekst, dźwięk, prosty język, czytelnika, wspomagające i alternatywne sposoby, środki i formaty komunikacji, w tym dostępne technologie informacyjno-komunikacyjne;

Art. 24 ust. 3 stanowi, że Państwa-Strony zapewnią osobom niepełnosprawnym możliwość rozwijania umiejętności, które umożliwią im pełne i równe uczestnictwo w kształceniu i jako członkowie społeczności. W tym celu Państwa-Strony podejmą odpowiednie środki, w tym:

1. ułatwianie nauki alfabetu Braille’a, pisma alternatywnego, trybów wspomagających i alternatywnych, środków i formatów komunikacji, orientacji i umiejętności w zakresie mobilności, ułatwianie wsparcia rówieśniczego i mentoringu;
2. ułatwianie nauki języka migowego i promowanie tożsamości językowej społeczności osób niesłyszących;
3. Zapewnienie, aby edukacja osób, a w szczególności dzieci niewidomych, głuchoniemych i głuchoniewidomych, odbywała się w językach najbardziej odpowiednich dla danej osoby, w sposób i środki komunikacji oraz w środowiskach sprzyjających rozwojowi akademickiemu i społecznemu

Główne cele zawarte są w krajowej strategii na rzecz integracji społecznej osób niepełnosprawnych:

• dostępność głównego nurtu edukacji na wszystkich poziomach poprzez: adaptację fizycznie zabudowanego środowiska i transportu; dostosowanie zasobów i metod nauczania (np. język migowy, elastyczny program nauczania, pomoce dydaktyczne – alfabet Braille’a, teksty powiększone lub uproszczone, strony internetowe itp. elektroniczne technologie wspomagające; świadczenie zindywidualizowanych usług wsparcia na rzecz edukacji włączającej i niezależnego życia;
• ułatwianie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej uczenia się alternatywnych systemów pisania i komunikacji werbalnej, środków i form orientacji i umiejętności w zakresie mobilności, w stosownych przypadkach, oraz ułatwianie wsparcia i poradnictwa między osobami z tymi samymi problemami;

Stosowanie AAC w rumuńskich szkołach jest dokonywane przez nauczycieli pracujących z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w zależności od potrzeb dziecka oraz wiedzy i doświadczenia nauczyciela. Obecnie na poziomie uniwersyteckim istnieją specjalistyczne kursy (np. kursy „Alternatywne i wspomagające systemy komunikacji”, „Technologie informatyczne, komunikacyjne i dostępowe”, „Język migowy” oferowane studentom na Wydziale Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Babeș-Bolyai) dla wstępnego szkolenia nauczycieli. Szkolenie nauczycieli w zakresie korzystania z niektórych systemów AAC zależy jednak od strategii i zasobów przydzielonych przez każdą instytucję edukacyjną.

Głównym problemem jest zastosowanie AAC u dzieci włączonych do głównego nurtu edukacji i ograniczonych zasobów materialnych.

Parlamentul României, (2006)” LEGE nr. 448 din 6 decembrie 2006 (**republicată**)privind protecția și promovarea drepturilor persoanelor cu handicap*)” https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/210804

Guvernul României, (2007), HOTĂRÂRE nr. 268 din 14 martie 2007 pentru aprobarea Normelor metodologice de aplicare a prevederilor Legii nr. 448/2006 privind protecţia şi promovarea drepturilor persoanelor cu handicap EMITENT GUVERNUL Publicat în MONITORUL OFICIAL nr. 233 din 4 aprilie 2007 https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/80918

Monitorul Oficial, (2010) ”CONVENŢIE din 26 septembrie 2007privind drepturile persoanelor cu dizabilităţi” EMITENT ACT INTERNAŢIONAL Publicat în MONITORUL OFICIAL nr. 792 din 26 noiembrie 2010 https://legislatie.just.ro/Public/DetaliiDocumentAfis/123948

Ministerul Muncii, Familiei, Protecției Sociale şi Persoanelor Vârstnice ( 2014) ”Strategia Națională Privind Incluziunea Socială A Persoanelor Cu Dizabiltăţi 2014-2020” https://www.mmuncii.ro/j33/images/Documente/protectie_sociala/DPPD/2014-01-31_Strategie_DPPD-2014-2020.pdf